Gönderi

Ruby Part 2: Temel Objeler ve Veri yapıları

Ruby Programlamanın Temelleri

Gönderim Güncelleme
Preview Image
Yazan Muhammet Abdullah Şahin
9 dakikada okunabilir

Temel Objeler ve Veri Yapıları

Bu bölümde sizlere Ruby’de bulunan temel objelerden ve veri yapılarından bahsedeceğim.

Öncelikle genel olarak başlılar şeklinde inceleyelim;

  • puts Metodu
  • print Metodu
  • p Metodu
  • Basit Aritmatik İşlemler
  • Yorum Satırları
  • Değişkenler
  • Sabitler
  • String Interpolation
  • Nesne ve Class Metodları
  • Veri tipi Değiştirme
  • Kullanıcıdan Veri Alma
  • Boolean Veri Tipi

puts Metodu

puts terminal üzerinden kendisine verilen verileri yazdırarak bize dönüş sağlayan metodudur. Bir örnekle incelemek gerekirse:

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

puts "Bu bir örnektir."
puts
puts "Bu gün alış veriş'e çıktım."

puts 2024

puts 4 + 5
puts "4 + 5"
puts "4" + 5
puts "4" + "5"

Bu kodları sırasıyla açıklayalım ve çıktılarını inceleyelim:

  1. puts terminalde Bu bir örnektir. çıktısı verecek ve alt satıra geçecektir.
  2. puts ise bir boşluk dönerek alt satıra geçecek.
  3. puts Bu gün alış veriş'e çıktım. çıktısı verecek ve alt satıra geçecektir.
  4. puts ise 2024 değerini dönerek alt satıra geçecektir.
  5. puts yer alan toplama işlemini gerçekleştirip 9 değeri döndür ve alt satıra geçer.
  6. puts 4 + 5 çıktısı verecek ve alt satıra geçecektir.
  7. puts asıl değinmek istediklerimden biride bu ki burada hata ile karşılaşmaktayız. Bu hata no implicit conversion of Integer into String (TypeError) olacaktır. Yani bir yazı(sitring) ile tam sayı(integer) değer toplanamaz çünkü dönüşüm yapamıyor.
  8. puts da değinmek istediklerimden ama burada 7. puts da karşılaştığımız sorun nedeniyle uygulama çalışmayacaktır o yüzde puts "4" + 5 satırını dosyamızdan silerek yeniden çalıştıralım. Göreceğiniz sonuç 45 olacak yani 4 ve 5 yazı değerlerini yan yana çıktı vemiş olacktır.

Bura da değinmek istediğim bir konu var ki oda her maddede belirtiğim alt satıra geçer ifadesi. Buradan şunu fark ediriz puts içerisinde yer alan değeri döndğükten sonra popüler bazı dilerden(Örneğin C vb.) farklı olark kaçış karekterlerine ihtiyaç duymadan alt satıra geçebilmektedir.

Kaçış Karakterleri

Kaçış karakterlerine değinmişken açıklamak isterim:

  1. "\n": Bu kaçış karakteri “…” olarak gelen bir ifadenin sonuna konursa alt satıra geç emri vericek ve peşine gelecek olan ifadeler bir alt satyırdan itibaren gelmeye başlayacaktır.
  2. "\r": Bu kaçış karakteri “…” olarak gelen bir ifadenin içerisinde kullanıldığı yerde yeni bir satır başuı oluşturur.
  3. "\t": Bu kaçış karakteri “…” olarak gelen ifade içirisinde kullanıldığı yerde tab boşluğu oluşturur.

Temel kaçış karakterlerinde bazıları burada yer almaktadır. Diğer kaçış karakterlerini incelemekl isterseniz buradan inceleyebilirsiniz.

Bu anlatımdan sonra şunu anlayabiliriz: puts \n kaçış karaktyeri içermektedir.

print terminal üzerinden kendisine verilen verileri yazdırarak bize dönüş sağlayan metodudur. Bir örnekle incelemek gerekirse:

1
2

print "merhaba "
print "dünya"

Eğer bu kodun çıktısını incelerseniz sonuç merhaba dünya şeklinde olacaktır. Buradan anlayacağımız üzere print metodu puts metodundan farklı olrak \n kaçış karakterini içermez.

p Metodu

p terminal üzerinden kendisine verilen verileri yazdırarak bize dönüş sağlayan metoddur. Bir örnekle incelemek gerekirse:

1
2
3

p "merhaba dünya"
p "merhaba 
dünya"

şeklinde iki çıktı görmek istersek ilk p metodunun çıktısı "merhaba dünya" şeklinde olacak iken ikinci p metodunda "merhaba \ndünya" şeklinde görüntülemiş oluruz.

Burada şu çıkarıma varırız; p metodu içeriğine gelen ifadeleri oldu gibi dönüş verir. Böylelikle bizlerde ikinci p motodunun çıktısında gördüğümüz \n kaçış karakteri ve her ikisinde de olan "" işaretini gözlemlemiş olduk. p metodu ile ilgili şunuda söyleyebiliriz \n kaçış karakterini içerir

Basit Aritmetik İşlemler

Burada aritmetik işlemleri göreceğiz. Örnekler üzerinden gidelim:

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16

puts 4 + 5
puts 7 - 4
puts 2 * 7
puts 8 / 2
puts 11 / 2
puts 11.0 / 2
puts 11 / 2.0
puts 11.0 / 2.0

puts 2 * 2 * 2 * 2 * 2
puts 2 ** 5
puts 6 ** 2

puts 4 % 3
puts 5 % 2
puts 6 % 3

Çıktı:

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14

9
3
14
4
5
5.5
5.5
5.5
32
32
36
1
1
0

Yukarıdaki çıktılar üzerinden değerlendirmelerimiz yapalım. Sizlerinde gördüğü üzere toplama çıkarma ve çarpma işlemlerinde her şey olması gerektiği gibiyken bölme işleminde 11 / 2 = 5,5 gibi bir değer görmemiz gerekirdi ama burada karşımıza veri tipleri devreye girmekte. Kısaca sayıların veri tiplerine değinelim

  • Integer Tam Sayı Veri Tipi

Tam sayıları tutan bir veri tipidir. Eğer bir integer değişken oluşturmak istersek sayi = 10 olarak tanımlamazı yetelidir. Ruby bunu integer değer olarak algılayacaktır.

  • Float Ondalıklı Sayı Veri Tipi

Ondalıklı sayıları turan bir veri tipidir. Eğer bir float değişkeni oluşturmak istersek pi = 3.14 olarak tanımlamamız yeterlidir. Ruby bunu float olarak değer olarak algılayacaktır.

Sonuç olarak Ruby’de 11 / 2 işleminin sonucunu 5,5 olarak olarak görmek istersek her hangi bir tarafta ve ya her iki tarafta sayının ondalıklı olduğunu ifade etmemiz gerekir. Bunun ifade edebilmek için ise örneğin 11.0 gibi bunu belirmeliyiz.

Ruby’de ** aritmetik işlemi üstel almayi ifade eder. Üstel bir işlem gerçekleştirecek isek bunu 2 ** 5 şeklinde ifade edebilmekteyiz.

Ruby’de % operatörü ile aritmatik işlemler yaptığımızda şunu ifade ederiz; 5 % 2 bunun değeri 5’in 2’ye bölümünden kalan değeri döndürmek anlamına gelmektedir. Örneğimizde yer alan ifade 5 % 2 = 1 alacaktır. 5, 2’ye tam bölünmez ve kalan ise 1 olur bu şekilde bizler dönüş değerini 1 olarak görmekteyiz.

Yorum Satırları

Ruby’de yorum satırları # ile oluşturulur. Örnekler üzerinden incelemek gerekirse:

1
2
3

puts "Yorum satırı 1"
# puts "Yorum Satırı 2"
pust "Yorum satırı 3"

Çıktı:

1
2

Yorum satırı 1
Yorum satırı 3

Çıktılarda da görebileceğimiz üzere # puts "Yorum Satırı 2" ifadesi yorumlayıcı tarafından işlem görmez ve herhangi bir dönüş vermez yani terminalde Yorum Satırı 2 ifadesini göremeyiz.

Yorum satrıları aslında çok önemlidir. Çalıştığınız projelerde yazdığınız kodlarınızda yorum satırları da yazarak, tekrar kodlara döndüğünüzde sizlere ve sizle beraber çalışacak ekip arkadaşlarınıza yapmış olduğunuz fonksiyonların, classların hangi amaca hizmet ettiği hakkında bilgi sahabi olması için önem arzeder.

Değişkenler

Ruby’de değişken tanımı yapılışını örnekler üzerinden inceleyelim:

1
2
3
4
5
6
7

isim = "bilişim diyarı"
yas = 15
fiyat = 198.99

puts isim
puts yas + 15
puts fiyat * 3

Çıktı:

1
2
3

bilişim diyarı
30
596.97

Çıktılarda görüldüğü üzere değişkenlere tip belirtmesek de Ruby bunları yorumlayıp değişkenin hangi veri tipinde olduğunu algılayabilmekte. Bunu anladığının göstergesi ise yas + 15 sonucunun 30 fiyat * 3 ise 596.97 olarak dönmeleri tamsayıların ve ondalıklı sayıların dönen değerlerini olması gerektiği gibi dönürmesinden anlaşılmaktadır.

Değişkenler degiskenIsmi = deger şeklinde olmalıdır.

Değişkenleri paralel olarak da ataya biliriz:

1
2

a, b, c = 5, "merhaba", 6.8
puts a, b, c

Çıktı:

1
2
3

5
merhaba
6.8

Çıktıda da görüleceği üzere değişkenlerimizi paralel bir şekilde de ataya biliriz ama bunu yapmak ilerleyen süreçlerde risk barındırabilir yani beklenmedik hatalarla karşılaşabiliriz. Bu yüzde bu şekilde atama yapmanızı tavsiye etmem.

Sabirler

Ruby’de sabit değişkenler oluşturabilmekteyiz. Örneğin pi sayısını üzerinden gidecek olursak:

1
2
3
4
5

PI = 3.14
puts PI

PI = 4
puts PI

Şeklinde işlemler yapacak olursak PI = 3.14 şeklinde atadığımız değer bir sabit olur. Sabitler BÜYÜK harflerle ifade edilirler. Sabitler değiştirilemez niteliğe sahiptir bu yüzde PI = 4 ifadesine geldiği zaman kod hata verecektir.

String Interpolation

String Interpolation ifade etmek gerekirse oluşturduğumuz isim = "Bilişim Diyarı" değişkenimizi başka bir değişkende yer almasını sağlamaktır. Örneğin:

1
2
3
4
5
6
7
8
9

isim = "Bilişim Diyarı"

puts "Hoşgeldin #{isim}, seni aramızda görmek ne kadar hoş!"

yas = 25

cevap = "Adım #{isim}, yaşım #{yas}"

puts cevap

Çıktı:

1
2

Hoşgeldin Bilişim Diyarı, seni aramızda görmek ne kadar hoş!
Adım Bilişim Diyarı, yaşım 25

Çıktılarda da görüldüğü üzere farklı yerlerde tanımladığımız değerleri başka değerler dizilerinde kullanabilmek için #{...} yapısını kullanmaktayız. Bu şekilde isim değişkenimiz puts "Hoşgeldin #{isim}, seni aramızda görmek ne kadar hoş!" burada kullanıldığında çıktı bize Hoşgeldin Bilişim Diyarı, seni aramızda görmek ne kadar hoş! bu şekilde dönmüştür.

Nesne ve Class Metodları

Bu bölümde sizlere nesnelerde ve classlarda var olan hazır metotların bazılarından bahsedeceğim. Örneklerimiz üzerinden devam edelim:

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21

puts "Merhaba Dünya".length
puts "Merhaba Dünya".upcase
puts "Merhaba Dünya".downcase

isim = "Bilişim Diyarı"

puts isim.length
puts isim.upcase
puts isim.downcase

puts isim.upcase.downcase


puts 5.next
puts "a".next

puts

puts "Merhaba Dünya".class
puts 5.class
puts 6.25.class

Çıktı:

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13

13
MERHABA DÜNYA
merhaba dünya
14
ABDULLAH ŞAHIN
abdullah şahin
abdullah şahin
6
b

String
Integer
Float

Sırasıyla length metodumuz bizlere karakter sayısını vermektedir, upcase karakterleri büyük harflere dönüştürür, downcase ise karakterleri küçük harflere dönüştürür, next bir sonraki değere bizi götürür, class ise o değişkenin sınıfı bize döner.

Veri tipi Değiştirme

Değişkenlerin veri tipini değiştirmek için to_X yapısını kullanırız. Burada “X” değerinin yerine s (string), i (integer), f (float) karakterlerini koyarak tip dönüşümü gerçekleştiriz. Örneklerimizi inceleyecek olursak:

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17

ornek = "3"
p ornek.class

p ornek.to_i.class

p ornek.to_f.class

sayi = 5
p sayi.to_s

p sayi.to_f

kusurlu_sayu = 3.89

p kusurlu_sayu.to_s

p kusurlu_sayu.to_i

Çıktı:

1
2
3
4
5
6
7

String
Integer
Float
"5"
5.0
"3.89"
3

Bu çıktılardan anlaşılacağı üzere küsuratlı bir sayayı tam sayı tip dönüşümü uyguladığımızda bizlere sayının yuvarlanmış biçimini değil, ondalıklı kısmının değerden direkt çıkartarak döndürdüğünü görürüz.

Kullanıcıdan Veri Alma

Kullanıcıdan veri almak için gets kullanırız. Bir örnekle destekleyelim:

1
2
3
4
5

puts "Merhaba, isminiz nedir?"
isim = gets.chomp 
puts "Hoşgeldin #{isim}, yaşınız kaç?"
yas = gets.chomp.to_i
puts "Yaşınız #{yas}"

Çıktı:

1
2
3
4
5

Merhaba, isminiz nedir?
Bilişim Diyarı
Hoşgeldin Bilişim Diyarı, yaşınız kaç?
25
Yaşınız 25

Burada gets kullanıcıdan veriyi alırken alınan veride \n kaçış karakteri ile beraber gelir. Bundan kurtulmak için ise .chomp kullanırız.

Eğer .chomp kullanmamış olsak çıktımız:

1
2
3
4

Merhaba, isminiz nedir?
Bilişim Diyarı
Hoşgeldin Bilişim Diyarı
, yaşınız kaç?

Şeklinde gözükerek düzenli bir sonuç dönmemiş olacaktı.

Boolean Veri Tipi

Boolean veri tipi sınıf’ın true ve ya false değeri ile oluşur. Bunu bir örnekle pekiştirelim:

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13

puts 2 < 5
puts 5 > 10

puts true.class
puts false.class

mezun = true
emekli = false

puts

puts mezun
puts emekli

Çıktı:

1
2
3
4
5
6
7

true
false
TrueClass
FalseClass

true
false

Çıktılarımızda göründüğü üzere 2 < 5 karşılaştırmasının cevabı true dönerken, 2 > 5 ise false olmaktadır. Değişkenlere bunları değerleri atadığımızda da Ruby bunu yorumlayarak boolean olarak algılar ve sınıfını .class olarak sorguladığımızda TrueClass ve ya FalseClass olarak döndüğünü görürüz.

Bu noktada bir ara verelim. Gelecek yazıları takipte kalın👋

Programlama Dilleri Giriş Seviye, Ruby
Ruby Programlama
Bu gönderi CC BY 4.0 lisansı altındadır.

Yükselen Etiketler

Programlama Ruby